فناوری بلاکچین از زمان راه‌اندازی بیت‌کوین Bitcoin در سال ۲۰۰۹، محبوبیت بسیاری به‌دست آورده است. شرکت‌های معروف، سازمان‌های دولتی و موسسات غیرانتفاعی از فناوری بلاکچین و ثبت تراکنش Transaction برای بهبود فرایندها و درک بهتر وضعیت موجود استفاده می‌کنند.
بخوانید: نحوه استفاده فناوری بلاکچین در بیت کوین
فناوری بلاکچین چیست ؟
فناوری بلاکچین (blockchain) به معنی زنجیره بلوک است. بلاکچین را می‌توان به عنوان یک پایگاه داده توزیع‌شده در نظر گرفت که امکان ثبت اطلاعات را فراهم‌می‌نماید. مهم‌ترین ویژگی و مزایای فناوری بلاکچین این است که به کاربران اجازه می‌دهد بدون اتصال به یک مرکز خاص، مبادلات خود را انجام دهند.
ویژگی‌های فناوری بلاکچین
بلاکچین می‌تواند داده را میان شرکت‌ها در امن‌ترین حالت ممکن به اشتراک بگذارد؛ بدون اینکه کسی آنرا دستکاری کند یا دست به جعل یا تغییر اطلاعات بزند. با بلاکچین دیگر نیازی به داشتن یک مدیر ارشد، واسطه یا سیستم مدیریت مرکزی که ناظر و محافظ اطلاعات باشد نداریم. این موضوع، فناوری بلاکچین را در دنیای امروزی باارزش و مهم کرده است زیرا باعث میشود شرکت‌ها و افراد به‌صورت مستقیم باهم در ارتباط باشند و دیگر نیازی به وجود واسطه میان آن‌ها نباشد که باعث میشود در هزینه‌ها و زمان صرفه‌جویی کنند.
در این وبلاگ به 10 مزایای برتر فناوری بلاکچین می‌پردازیم که به سازمان‌ها و ارگان‌ها کمک زیادی کرده است:
۱.اعتماد
بلاکچین Blockchain موجب افزایش اعتماد بین شرکت‌هایی میشود که شاید ارتباط مستقیم با یکدیگر نداشته باشند. این امکان را فراهم می‌کند تا یک تراکنش Transaction (به فرایند تبادل داده‌ها و تَسک‌های مرتبط با آن‌ها مانند آپدیت یکسری رکورد در دیتابیس Database؛ این اطمینان را حاصل می‌کند که درخواست (Request)مد نظر بدون هیچ کم‌و‌کاستی و با صحت کامل) میان آن‌ها انجام شود.
۲.ساختار غیرمتمرکز فناوری بلاکچین Decentralized Structure
غیر متمرکز بودن یک سیستم یا ساختار به معنی این است که کنترل، به‌جای متمرکز بودن بر روی یک فرد در راس، در میان اعضای تیم پخش شده است. در این ساختار، تراکنش بدون نیاز به یک مدیر یا رهبر ارشد که در راس یک شرکت یا ارگان قرار دارد، می‌توانند میان شرکت‌ها به اشتراک گذاشته شوند. به عنوان مثال، در مدیریت زنجیره تأمین، شرکت‌های زیادی به اطلاعات دیگر شرکت‌ها نیاز دارند و فناوری بلاکچین، این اشتراک‌گذاری را بدون دخالت هیچ واسطه‌‍ای انجام می‌دهد.
۳.امنیت فناوری بلاکچین
بلاکچین Blockchain از طریق رمزنگاری، امنیت تراکنش را تضمین می‌کند و خطر کلاه‌برداری یا جعل را کاهش می‌دهد. داده‌ها در سراسر شبکه‌ای از کامپیوترها ذخیره می‌شوند که باعث میشود فناوری بلاکچین در برابر هک بسیار مقاوم باشد. بلاکچین همچنین می‌تواند با ناشناس کردن داده‌ها (حذف نام اطلاعات شخصی از دیتا‌ست‌ها) و اجرای شرایطی که هنگام دسترسی به آن نیاز به اجازه دارد، نگرانی‌های امنیتی را نیز برطرف کند.
۴.کاهش هزینه‌ها
بلاکچین پردازش تراکنش Transaction را راحت‌تر کرده است. کارهایی که در گذشته با منابع انسانی انجام می‌شد را کاهش داده و فرایندهای گزارش‌گیری و نظارت را ساده می‌کند. به‌ویژه، موسسات مالی، می‌توانند در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنند. برای مثال دیگر نیازی به بانک یا یک واسطه برای انتقال پول نیست. با این‌حال، برخی از متخصصان بر این باورند که راه اندازی فناوری بلاکچین به‌دلیل سرمایه‌گذاری در منابع محاسباتی ممکن است گران‌تر باشد.
بلاکچین در زنجیره تامین
۵. سرعت
بلاکچین قادر است با حذف واسطه‌ها و کارهایی که بصورت دستی انجام میشود، تراکنش را سریع‌تر پردازش کند. با این‌حال، سرعت ممکن است بسته به عواملی مانند ترافیک شبکه (مقدار داده‌ای است که در هر زمان از طریق شبکه‌های کامپیوتری منتقل می شود) و مکانیستم اجماع (فرایندی که برای رسیدن به یک توافق مشخص درباره یک مقدار داده واحد یا یک حالت شبکه مشخص برای تصمیم‌گیری استفاده میشود) متغیر باشد.
در برخی موارد، استفاده از این تکنولوژی به کارها سرعت بخشیده است مانند زمانی‌که فروشگاه والمارت Walmart از بلاکچین جهت پی‌گیری منبع مانگوها استفاده کرد که درعرض چند ثانیه به‌جای چند روز انجام شد، اگرچه برای پروسه‌هایی که درحال حاضر بصورت دیجیتالی انجام میشود، فناوری بلاکچین اکثر مواقع کندتر از سیستم‌های پردازش داده قدیمی خودش را نشان داده است.
۶. قابلیت نظارت و پی‌گیری تراکنش Transaction
فناوری بلاکچین Blockchain باعث شده است تا خرده‌فروشان راحت‌تر منبع محصولات مورد نظر و مدیریت انبار و موجودی محصولات خود را پی‌گیری کنند. این موضوع کمک می‌کند تا آن‌ها محصولات آلوده، غیر‌قابل مصرف و آسیب‌دیده را شناسایی و آن را از قفسه‌های فروشگاه خود بردارند و حذف کنند یا به اصالت داروها و محصولات ارگانیک پی ببرند. این قابلیت باعث حل‌وفصل سریع‌تر و به حداقل رساندن آسیب‌های احتمالی برای مصرف‌کنندگان میشود.
کاربرد بلاکچین در اینترنت اشیا
فناوری بلاکچین را می‌توان با دستگاه‌ها و حسگرهای اینترنت اشیا IOT ترکیب کرد تا اطلاعات مربوط به شرایط محصول مانند دما و رطوبت را در سراسر زنجیره تامین نظارت و ثبت کند.
بخوانید: نقش و اهمیت فناوری بلاکچین در اینترنت اشیا IoT
۷. ثبات و تغییرناپذیری فناوری بلاکچین
تراکنش Transaction ثبت شده در یک بلاکچین شامل تمام درخواست‌ها و اطلاعات رد و بدل شده بین افراد و شرکت‌ها قابل تغییر یا حذف نیستند. این موضوع باعث میشود تا نظارت به‌درستی انجام شود این نظارت شامل اطمینان از دقت، صحت و پیروی از استانداردها و قوانین است که باعث میشود از دستکاری و تغییر آن توسط افراد ناشناس جلوگیری شود.
۸. کنترل فردی بر داده‌ها
فناوری بلاکچین به افراد اجازه می‌دهد تا با استفاده قراردادهای هوشمند (قراردادهای نوشته شده با کد که نشان‌دهنده چگونگی انتقال داده است) به داده‌های خود دسترسی داشته باشند و بتوانند آن را کنترل کنند. آن‌ها می‌توانند تصمیم بگیرند که چه داده‌هایی را با چه کسانی و به چه مدت به اشتراک بگذارند.
۹. توکن‌سازی در بلاکچین
توکن‌سازی یا توکنیزه کردن به معنی تبدیل ارزش دارایی در دنیای واقعی یا دیجیتال به توکن‌های دیجیتال در یک بلاکچین است. توکن‌سازی می‌تواند معاملات تجاری را ساده‌تر کند و امکانات جدیدی را فراهم می‌کند.
۱۰. نوآوری
رئسا در صنایع مختلف در حال استفاده از فناوری بلاکچین هستند تا مسایل پیچیده را حل کرده و فرایندها را بهبود بخشند. به عنوان مثال، بلاکچین می‌تواند جهت تأیید رزومه شغلی متقاضیان استفاده شود. این موضوع باعث شده تا زمان زیادی صرفه‌جویی شود. خودکارسازی و ساده‌سازی فرایندهای زنجیره تامین از جمله تدارکات، مدیریت موجودی و تدارکات کمک کند. این می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در هزینه و افزایش کارایی عملیاتی شود
معایب فناوری بلاکچین
با این‌حال، فناوری بلاکچین چالش‌ها و معایبی دارد که باید مدنظر قرار گیرد. بهتر است در انواع فرایندها از بلاکچین استفاده شود اما ممکن است برخی شرکت‌ها درسرمایه گذاری بر این فناوری تردید داشته باشند. علاوه براین، جهت اطمینان و تایید دقت داده‌های اضافه شده، اکثر سیستم‌های بلاکچین به تایید و اطلاعات سایر سیستم‌ها وابسته‌اند. برای مثال در مدیریت زنجیره تامین، اگر شما شرکتی داشته باشید که قصد بررسی وضعیت تامین‌کننده‌ها، موجودی انبار، سیستم حمل‌و‌نقل و لاجیستیک، قیمت‌ها و مالیت‌های شرکت و محصولات خود را از طریق فناوری بلاکچین دارید، باید به سایر سیستم‌ها، شرکت‌ها و افراد وابسته به خود اعتماد کنید. آن‌ها ممکن است هر ادعایی در برابر قیمت، صحت کالا، مالیات و موجودی داشته باشند که صحت نداشته باشد. این موضوع، ارزش بلاکچین را پایین می‌آورد. برای اینکه این مشکل را حل کنیم می‌توانیم یک تایید مازاد داشته باشیم یعنی یک سیستم دیگر باشد تا اطلاعات را دوباره تایید کند.
هنگامی‌که تعداد کاربران سیستم های بلاکچین به‌طرز گسترده ای افزایش می‌یابد، مشکلات مقیاس‌پذیری بلاکچین‌های عمومی (مانند بیت کوین و اتریوم) ،به‌وجود آمده و بر توسعه بلاکچین بسیار تأثیر می‌گذارد. توان عملیاتی تراکنش‌ها و تأخیر در فرایند تأیید تراکنش دو معیار مورد بحث در فناوری بلاکچین هستند. با این وجود، در مقایسه با سیستم پرداخت متمرکز مانند بانک‌ها ، این دو متغیرها را نمی‌توان به‌راحتی در بلاکچین ، تنظیم کرد.
بلاکچین و هوش مصنوعی
برای بهبود کاربرد و مسائلی که با فناوری بلاکچین Blockchain انجام می‌گیرد، کارشناسان پیشنهاد داده‌اند آن را با فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی AI یا یادگیری ماشین Machine Learning ترکیب کنند تا شرکت‌ها بتوانند نتیجه بهتری بگیرند و تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند کمک کنند.
نتیجه‌گیری
هنگام سرمایه‌گذاری در فناوری بلاکچین، کارشناسان تاکید بر ارزیابی دقیق دارند. ارزش واقعی بلاکچین زمانی مشخص میشود که پایگاه‌های داده (Database) سنتی برای شرکت‌ها و افراد کافی نباشند و سیستم کنترل مرکزی که افراد به یک نفر اعتماد کنند وجود نداشته باشد. این فناوری باعث جلوگیری از فساد و جعل میشود. با این وجود کارشناسان از تحول کسب‌و‌کار‌ها و رخ‌دادن این انقلاب خبر داده‌اند که ممکن است ۱۰ تا ۲۰ سال طول می‌کشد تا تاثیر آن را ببینیم.
