برخی مواقع پیش‌آمده که عبارات RFID) Radio Frequency Identification) و اینترنت اشیا IoT را به اشتباه به یک معنا و در یک‌جا استفاده کردیم. برای مثال زمانی‌که در حال توصیف روش‌هایی برای پیگیری خودکار محصولات، پالت‌ها و مخازن سراسر زنجیره تامین هستیم، این دو کلمه را مترادف و یکسان در نظر می‌گیریم. (آرفید) RFID و IoT (اینترنت اشیاء) هر دو، نوعی از فناوری‌های مرتبط و متصل به‌هم هستند، در واقع RFID زیرمجموعه اینترنت اشیا IoT است. اگرچه هر دو تکنولوژی در مدیریت زنجیره تامین، برای پیگیری و نشانه‌گذاری محصولات و برقراری ارتباط میان دستگاه‌های مختلف استفاده می‌شوند اما RFID و IoT از لحاظ کاربردی در جنبه‌ها و موقعیت‌های مختلف از یکدیگر متفاوت هستند.
RFID چیست به زبان ساده
پیش‌زمینه تکنولوژی RFID به سال 1940 برمی‌گردد. زمانی‌که دانشمندان برای خواندن از راه دور دادهها از طریق آنتن مخصوص، روش‌های متعددی پیدا کردند.
RFID اشاره به تکنولوژی دارد که کاربران و افراد، توسط دستگاه‌های خاص ریدر RFID Reader، دادهها را از طریق تگهای RFID متصل به اجسام می‌خوانند. معروف‌ترین نوع این تگ‌ها، پسیو Passive و اکتیو Active هستند.
انواع تگهای RFID و کاربرد آن‌ها
تگهای RFID غیرفعال یا پسیو Passive، انرژی خود را از سیگنال رادیویی ارسال شده توسط ریدر RFID Reader دریافت می‌کنند. سیستم RFID معمولا از یک RFID Reader فعال، برای دریافت امواج رادیویی از یک تگ غیرفعال RFID استفاده می‌کند. در این روش، دیگر نیازی به داشتن باتری در تگهای RFID نداریم، که باعث کاهش هزینه‌ها می‌شود. هزینه‌هایی که پیش از این، در سیستم انتقال داده استفاده می‌شد. معمولا از تگهای RFID غیرفعال (Passive) برای پیگیری و ردیابی محصولات استفاده می‌شود. همچنین می‌توان با اسکن کردن محصولات در زمان فروش، به مدیریت زنجیره تامین کمک کرد.
تگهای فعال یا اکتیو Active، انرژی خود را از منبع تغذیه درونی، باتری می‌گیرد. معمولا بزرگتر هستند و برد بیشتری را پوشش می‌دهند. یک ارتباط امن و قابل اعتماد میان محصولات و ریدر‌هایی که به اینترنت متصل هستند فراهم می‌کند.
مزایا و کاربرد RFID
- اتوماسیون تشخیص اجسام و دارایی‌ها
- تگهای ایکس که به انسان‌ها، حیوانات و اجسام به‌منظور پیگیری و ردیابی استفاده می‌شود.
- دریافت یا خواندن راحت‌تر داده از طریق تگ‌ها.
از RFID می‌توان برای شناسایی و تشخیص سریع محصولات، دام و انسان‌ها، سیستم‌های ضد سرقت، سیستم کنترل دسترسی Access Control، نظارت بر زنجیره تامین یا پروسه مدیریت انبار استفاده کرد.
اینترنت اشیا یا IoT چیست؟
به هر نوع روشی برای متصل کردن اجسام فیزیکی به شبکه‌های مختلف و سرویس‌های اطلاعاتی اینترنت اشیا می‌گویند. IoT شامل شبکه‌ای از اجسام و دستگاه‌های فیزیکی دارای سنسور و نرم افزار است که قابلیت اتصال برای تبادل یا جمع آوری اطلاعات دارد. امروزه هر مثالی از دستگاه‌های امروزی، از گوشی همراه گرفته تا ماشین‌ها یا خودرو‌های صنعتی، نمونه ای از این دستگاه‌های فیزیکی هستند.
برای مثال ما می‌توانیم با سنسور مادون قرمز SNL_IR ، از راه دور سیستم‌های سرمایشی را خاموش یا روشن کنیم یا زمانی‌که کسی وارد خانه یا محل کار ما یا اتاق سرور شد، با استفاده از سنسور درب و پنجره SNL_D اعلانی دریافت کنیم. کسانی که در محیط‌های صنعتی مشغول به کار هستند، از اینترنت اشیا صنعتی یا IIoT ، جهت نظارت، کنترل تولید و کنترل ابزار‌ها استفاده می‌کنند. همچنین از دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا در پزشکی، خانه‌های هوشمند، نظارت، کنترل، آنالیز پترن‌ها، اتاق سرور Server room استفاده می‌شود.
تفاوت RFID و IoT به‌صورت کلی در چیست؟
- اینترنت اشیا IoT از هر نوع اتصال شبکه‌ای پشتیبانی می‌کند. چه اتصال لن LAN باشد، چه وایرلس WLAN ،WAN و… در حالی‌که RFID نیاز به یک امواج رادیویی خاص دارد.
- IoT می‌تواند در هر بردی (کوتاه، متوسط و بلند) کار کند. درحالی‌که RFID تنها تا چندین متر را پوشش می‌دهد.
- اینترنت اشیا می‌تواند هرنوع داده‌ای از جمله اعلان‌ها فیلم‌ها یا سیگنال‌های کنترلی (Control Signals) را دریافت یا ارسال کند. از طرف دیگر تگهای ایکس، تنها می‌توانند مقدار محدودی داده مانند اسم یا کد را منتقل کنند. همچنین برای تشخیص، شناسایی یا تایید صحت یا درست بودن هویت افراد، کالا و… استفاده می‌شود.
- اینترنت اشیا، گرینه‌ای بهتر برای دریافت اطلاعات از طریق سنسور‌ها است، اما RFID برای تشخیص دور یا نزدیک بودن اجسام استفاده می‌شود. برای مثال شما می‌خواهید از بودن یک بسته در یک مکان خاص مطمئن شوید.
- دستگاه‌های مبتنی بر IoT بسیار پیچیده و گران هستند، در حالی‌که تگهای RFID ، مخصوصا نوع غیرفعال آن معمولا ارزان و ساده هستند.
- اینترنت اشیا می‌تواند سراسر شبکه‌های بی‌سیم یا با‌سیم تبادل داده کند، در حالی‌که RFID تنها در یک جهت خاص و از تگهای موجود در فاصله نزدیک می‌تواند دادهها را بخواند.
تفاوت RFID و IoT از لحاظ اتصال و تبادل اطلاعات
دستگاه‌های مبتنی بر اینترنت اشیا با کلاورد، از طریق وای فای، بلوتوث یا شبکه سلولی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. اما تکنولوژی RFID نیاز به میدان‌های الکترومغناتیسی برای انتقال داده بین RFID Reader و تگ هستند. ریدر RFID Reader، امواج رادیویی ارسال می‌کند که به تگهای غیرفعال Passive انرژی می‌دهد و اطلاعات ذخیره شده در آن‌ها را می‌گیرد.
ارتباط میان RFID و IoT
تگهای مخصوصی از نوع فعال و غیرفعال، یک ارتباط امن و قابل اعتماد میان محصولات و RFID Reader که به اینترنت متصل هستند فراهم می‌کند، در این تگ‌ها اطلاعاتی ذخیره شده و زمانی‌که به یک ریدر نزدیک می‌شوند، ریدر می‌تواند آن اطلاعات را بخواند؛ اطلاعاتی مانند نام محصول، قیمت، موقعیت جغرافیایی آن و…
زمانی‌که با دستگاه های مبتنی بر اینترنت اشیا ترکیب شود، داده‌های دریافت شده راحت‌تر منتقل شده و این اطلاعات می‌توانند میان دیگر دستگاه‌ها و کلاود Cloud (شبکه‌ای غول‌آسا شامل سرورها، زیرساخت و حافظه کافی که دستگاه‌های مبتنی بر IoT را پوشش می‌دهد) و پایگاه داده Database به اشتراک گذاشته شوند. باعث می‌شود تا شرکت‌ها بتوانند محصولاتشان را پیگیری، تایید و آنالیز کنند و رضایت مشتریان را جلب کنند.
دنیا در هر لحظه درحال پیشرفت است و نقش RFID و IoT در این انقلاب صنعتی حس می‌شود. در ادامه به نمونه‌ای از کاربردهای RFID در IOT اشاره می‌شود.
- نظارت بیماران: به پرسنل بیمارستان یا پزشکان جهت دانستن بهتر شرایط قبلی و مقایسه با شرایط کنونی بیمار کمک می‌کند.
- شهر یا خانه هوشمند: با وجود آن، به راحتی می‌توان عملکرد اجسام در خانه را نظارت کرد. در چراغ‌های درون شهری جهت روشن کردن بهتر خیابان‌ها و کوچه‌ها زمانی‌که کسی به آن نزدیک می‌شود استفاده می‌شود. همچنین باعث بهبود عملکرد درب‌های خودکار فروشگاهی یا درب‌های پارکینگ می‌شود.
- لجستیک و حمل‌و‌نقل: ردیابی دقیق مرسوله و دیدن آن در نقشه.
نتیجه‌گیری
RFID و IoT هر دو، نوعی از فناوری‌های مرتبط و متصل به‌هم هستند، اما هدف‌های متفاوتی دارند. اینترنت اشیا با کمک سنسورهای متصل به‌دستگاه‌ها، آن‌ها را جهت تبادل داده و کنترل اعمال را به یکدیگر متصل می‌کند. در حالی‌که RFID عمدتاً برای شناسایی و ردیابی اشیاء استفاده می‌شود. درک این تفاوت‌ها به ما کمک می‌کند تا ببینیم چگونه هر یک از این فناوری‌ها در صنایع مختلف مفید هستند. پیشرفت این دو فناوری، به شکل قابل توجهی در دنیای ما نقش خواهند داشت.
